Halk arasında makat çatlağı olarak bilinen anal fissür, toplumda bir çok kişinin karşılaştığı bir makat hastalığı olduğu gibi çoğunlukla hemoroid yani basur ile de karıştırılmaktadır. Ciddi şikayetlere yol açan bu hastalık cilt ile kalın bağırsak arasında kalan makat kanalında meydana gelen yırtılmadan kaynaklanmaktadır. Akut ve kronik olmak üzere iki farklı türü bulunan anal fissür probleminde bir çok sağlık sorununda olduğu gibi erken teşhis ve tedavi kişiyi ciddi ve uzun süreçli yakınmalardan kurtaracaktır.
Makat Çatlağı Nedir?
Tıpta anal fissür olarak bilinen rahatsızlık makat çatlağı, makat yırtılması isimleriyle anılmaktadır. Zor dışkılama ile anüste meydana gelen cam ciziği hissiyatıyla oluşan hastalık şiddetli acı ve ağrılara neden olabilir. Çoğu zaman hastalar tarafından hemoroid sanılan hastalık makat bölgesinin sık karşılaşılan hastalıklarından biridir. Yazımızda makat çatlağı çeşitleri, belirtileri ve şikayetleri gibi pek çok detayı ayrıntılarıyla bulabilirsiniz. Makat çatlağı tedavisi ile ilgili olan yazımız ise farklı bir sayfada ele alınmıştır.
Makatta Çatlak Neden Olur?
Uzun süreli kronik kabızlık, ishal, crohn ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları, doğum ve benzeri sebeplerle ilişkili olarak anal fissür oluşabilir. Çoğunlukla kabızlık ve ıkınma ile ortaya çıkan hastalık basur ile karıştırılabilir. Kabızlık sorunu olan kişiler dışkılama esnasında ıkındıklarında meydana gelen basınç ile sert dışkıladıklarında anüste meydana gelen çizik ile anlaşılır. Bu çizik cam çiziği hissiyatında olup şiddetli ağrılara neden olmaktadır.
Kabızlık nedir?
Tıpta konstipasyon olarak adlandırılan kabızlık, çeşitli nedenlerle bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucu ortaya çıkar. Bu doğrultuda ortaya çıkan dışkı sertleşmesi durumuna kabızlık ismi verilir. Tüketilen besinlerin sindirim sisteminde olması gerekenden çok daha yavaş hareket etmesi, bağırsakların daha fazla sıvı emilmesine sebebiyet verir.
Crohn nedir?
Crohn, ağızdan makata kadar gastrointestinal kanalın herhangi bir bölümünde ortaya çıkan iltihabi bir hastalıktır. Genellikle rektumu, kolonu ve ince bağırsağın alt kısımlarını etkilemektedir. Nadiren mide, yemek borusu yada ağızda bu hastalıktan etkilenebilir.
Akut Makat Çatlağı
Fissür hastalığı başlangıç aşamasında olduğunda akut olarak değerlendirilir. Bu başlangıç evresindeki vakalar derhal doktora başvurulduğu ve uygun merhemler reçete edildiği taktirde büyük ölçüde tedavi edilebilir. Ancak hastalar hastalığın oluştuğu bölgenin vermiş olduğu utanma hissiyatıyla ne yazık ki kendi kendine geçmesini beklediklerinden veya hemoroid ile karıştırılarak bu yönde tedaviler uygulamaya çalıştığından akut evrede ki fissür ilerleme gösterir ve kronikleşerek çok ciddi sıkıntılara yol açar.
Kronik Makat Çatlağı
Akut dönemde gerekli tedbirler alınmadığı için ilerleme sarfeden fissür vakaları kronikleşir ve kişiyi ciddi şikayetlerle karşı karşıya bırakır. Çoğunlukla 15. günden sonra kronikleşen fissürün tedavisi merhem veya ilaçlarla yapılamayabilir. Bunun için cerrahi yöntemler uygulanmalıdır. Makat çatlağının cerrahi yöntemlerle tedavisi ameliyatlı ve ameliyatsız olmak üzere iki farklı şekilde yapılabilir. Ameliyatlı yöntemler kronikleşen ve çok ciddi düzeyde olan fissür vakalarında uygulanabilir. Bazı merkezler ise gerekli donanım ve tecrübeye sahip olmadığı için ameliyat uygulayabilir. Aslında kronik fissürlerin %80’i ameliyatsız şekilde botulinium enjeksiyonu ile ortalama 3-5 dakikada tedavisi yapılabilir.
Makat Çatlağı Belirtilerini Biliyor musunuz?
Anal fissür zamanla kendini çeşitli şikayetlerle belli ederek oluşan bir rahatsızlık değildir. Çoğunlukla kabızlık ve ıkınma ile beraber bir anda oluşan hastalığın belirti ve şikayetleri şu şekilde sıralanabilir.
- – Dışkılama sırasında meydana gelen şiddetli acı ve ağrı
- – Tuvalet kağıdında veya dışkıyı saran görünen az miktar kanama
- – Kaşıntı ve tahriş
- – Cam çiziği şeklinde hissiyat
Kaynak, Referans ve Bilimsel Yayınlar
(1) Makat çatlağı tedavisi nasıl yapılır? – Op. Dr. Adil ALTINSOY – İlgili link : https://www.ideaklinik.com.tr/makat-catlagi-neden-olur/
(2) Makat çatlağı ameliyatsız tedavi – Op. Dr. Seher ŞİRİN – İlgili link : https://www.ideatip.net/ameliyatsiz-makat-catlagi-tedavisi
(3) Salem AE, Mohamed EA, Elghadban HM, Abdelghani GM. Potential combination topical therapy of anal fissure: development, evaluation, and clinical study†. Drug Deliv. 2018 Nov;25(1):1672-1682. [PubMed]
(4) Siddiqui J, Fowler GE, Zahid A, Brown K, Young CJ. Treatment of anal fissure: a survey of surgical practice in Australia and New Zealand. Colorectal Dis. 2019 Feb;21(2):226-233. [PubMed]
