Fistül makat hastalıkları içerisinde hastalar için en meşakkatli olanıdır. Bu yazımızda lazerle fistül tedavisinden bahsedeceğiz.
Fistül Nedir?
Fistül makat bölgeside oluşan apsenin kendi kendine patlamasına bağlı olarak oluşan bir kanaldır. Kanal makatın iç yüzü ve dış yüzü arasında oluşmaktadır. Anüsten birkaç cm uzakta bulunur. Kanalın giriş ve çıkış delikleri bulunmaktadır. Oluşan bu iki ucu açık kanala peranal fistül ya da anal fistül denilmektedir.
Aşağıdaki görsel incelenerek sorunun ne olduğu daha net anlaşılabilir.
Anal Fistül Neden Olur?
Perianal fistül hastalığının oluşmasının nedeni makat bölgesinde oluşan apselerdir. Apselerin oluşmasının nedeni ise cilt altında bulunan ve salgı bezlerinin tıkanmasıdır. Salgı bezlerini tıkanması salgılanan sıvının cilt dışına çıkmasını engeller. Sıvının cilt altında birikmesi ise apse oluşumuna neden olur. Apse doktor müdahalesi ile kolaylıkla boşaltılabilir. Ancak kendi kendine patlar ise büyük ihtimalle apse oluşturacaktır.
Cilt altında biriken sıvı patlayarak cilt dışına çıkarken kendisine bir yol oluşturur. Bu yol ise fistül kanalıdır.
Hastalığın oluşmasının en büyük nedeni makatta apsedir. Ancak akut ishal atağı, ülseratif kolit ve crohn hastalığı gibi nedenlerde anal fistüle neden olabilmektedir.
Belirtileri Nelerdir?
Anal fistül hastalığı ilk olarak apse ile başlar demek yanlış olmayacaktır. Bu nedenle görülen ilk belirtiler makatta şiddetli ağrı ve şişliktir. Ardından apsenin patlaması ile birlikte akıntı, kötü koku ve ıslaklık da eklenebilir. Akıntıya ve bölgenin nemli kalmasına bağlı olarak kaşıntı şikayeti de görülebilmektedir.
Ağrı genellikle apse patladıktan sonra hafifler. Ancak fistül tedavi edilmez ise apse kısa sürede kendisini tekrarlayabilir.
Fistül Türleri
Başlıca 4 tip fistül bulunmaktadır. Bunlar;
İntersfinkterik Fistüller
En yaygın görülen fistül çeşididir. Basit bir şekilde ifade edecek olursak, iç makat kasından başlayıp makat derisine uzanan fistüllerdir.
Transfinkterik Fistüller
İç makat kası ile dış makat kası arasında açılan oradan da makat derisine uzanan fistül çeşididir. Görülen fistüllerin çeyreği bu türdür denilebilir.
Suprasfinkterik Fistüller
Nadir görülen bir fistül çeşididir. Bütün makat kasları ile etkileşim içinde olan bir fistül çeşididir.
Ekstrasfinkterik Fistüller
Makat kaslarının etrafı ile kalın bağırsağın son bölümünde meydana gelen fistül çeşididir. Oldukça nadir görülen bir çeşittir.
Bazı kaynaklara göre ise fistüller kabaca basit ve karmaşık fistülle olarak ikiye ayrılmaktadır. Görülen fistüllerin büyük çoğunluğu basit türdedir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Fistül tedavisi fistülün türüne gmre belirlenmektedir. Fistüller genellikle basit türdedir. Ve basit türde olan fistüller lazer yöntemi ile tedavi edilebilmektedir. Karmaşık yani makat kasları ile ilişkilendirilen fistüller ise seton yöntemi ile tedavi edilmektedir.
Lazer Tedavisi
Lazer tedavisi uygulanması için öncelikle kanalın iki ucu tespit edilir. Bu sayede izlenecek güzergah belirlenmiş olur. Ardından çıkış deliğinden girilerek giriş deliğine kadar lazer başlığı ilerletilir. Sonrasında lazer ışını uygulanarak fistül kanalı kontrollü bir şekilde kapatılır. En son ise giriş deliği dikiş atılarak kapatılır. Bu sayede sorunun tekrar etme riski en aza indirilmiş olur. İşlem 10-15 dakika içerisinde kesi uygulanmadan tamamlanır.
Makat bölgesinde kesi yapılması kasların zarar görmesi riskinden dolayı tercih edilmez. Kasların zarar görmesi gaz ve dışkı kaçırma riskine neden olmaktadır. Bu nedenle lazer tedavisinin en önemli avantajı herhangi bir kesi yapılmadan tedavinin tamamlanmasıdır.
Başarı oranı %90 civarındandır. Ve tekrar etme riski düşüktür. Lazer tedavisi sonrasında hasta en fazla bir gün dinlendikten sonra sosyal hayatına dönebilmektedir.
Seton Tedavisi
Karmaşık fistüllerin tedavisinde uygulanan ameliyatsız bir tekniktir. Karmaşık fistülle makat kasları ile bağlantılıdır. Bu nedenle herhangi bir kesi uygulanması durumunda gaz ve dışkı kaçırma sorununa neden olma riski yüksektir. Bu riski almamak için ameliyat yöntemi yerine seton yöntemi tercih edilir.
Seton yönteminde değişik metaryallerden yapılmış bir iplik kanal içerisinden geçirilir. Bu ip dış ağızdan sokularak iç ağızdan çıkartılır ve bağlanır. İp birkaç ay o bölgede gergin bir şekilde kalarak zamana yaygın bir şekilde kasları milim milim keserek ilerler. Bu şekilde yavaş bir ilerleme sayesinde kaslara zarar gelmez ve böylece dışkı tutma problemi engellenir. Ayrıca kesinin bu şekilde zamana yaygın bir şekilde olması sayesinde bir yandan kaslar kesilirken geride kalan kaslar ise iyileşme sürecine girer.
Meşakkatli bir tekniktir. Buna rağmen başarı oranları %60 oranındadır. % 60 az gibi görünse de karmaşık fistüller için yüksek sayılabilecek bir başarı oranıdır.
Fistül Tedavi Edilmezse
Fistül tedavi edilmez ise zamanla daha fazla kasla bağlantılı hale gelebilir. Bu durum ise daha zorlu ve başarı oranı düşük bir tedavi anlamına gelebilir. Bu nedenle fistüller oluştuktan sonra en kısa sürede tedavi edilmelidir.
Ayrıca Fistül tedavisi sırasında sigara kullanımının tedaviyi olumsuz etkilediği unutulmamalıdır. Fistül tedavisi sırasında sigara kullanımının olumsuz etkileri bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Çalışma ile ilgili detaylara aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
